Online Psikoterapi

Online terapi, psikoterapi hizmetinin internete erişimi olan bilgisayar, tablet, telefon gibi teknolojik araçlarla gerçekleştirilmesidir. Geleneksel olan yüz yüze terapi hizmetinden farkı, terapist ve danışanın çevrimiçi bağlantı aracılığıyla bu süreci devam ettirmesidir. Uygulanan yöntemler, seans süresi ve görüşme sıklığı açısından yüz yüze terapi ile online terapi arasında bariz farklar bulunmamaktadır. Seanslar genellikle, Zoom, Skype, Google Meet gibi sesli ve görüntülü iletişimi sağlayan ücretsiz platformlar aracılığıyla gerçekleştirilmektedir.

Online Terapi Nasıl Gerçekleşir?

Danışan internet üzerinden bulduğu terapist ile irtibata geçer. Başvuru nedeni, ilk görüşmenin gerçekleşeceği platform, seansın gerçekleşeceği gün ve saat, terapistin çalışma şekli ve ücreti konusunda bilgilen dilendirildiği bir öngörüşüme gerçekleştirilir.

İlk seanslardan itibaren ilerleyen süreç yüz yüze gerçekleştirilen psikoterapi seansları gibidir. Danışanın kendisini terapiye getiren sorunun ve kişisel öyküsünün alındığı ve terapi amaçlarının belirlendiği, değerlendirme seansları başlar. Daha sonra, danışanın terapiye geliş nedenlerinin çalışıldığı terapi süreci başlar. Ardından, danışan ve terapistin birlikte karar verdiği, terapi amaçlarının gözden geçirildiği, belki danışanın ileride karşılaşabileceği olası gündemlerin ele alındığı, gerekli görülürse kontrol seanslarının planlandığı sonlandırma seansları gerçekleşir. Bu aşamaların süre ve sayısı terapistin çalıştığı ekole göre değişkenlik gösterebilir.

Online Terapinin Avantajları

• Online psikoterapi zaman ve maddi açıdan daha tasarruflu olabilir. Yüz yüze gerçekleştirilen seanslarda randevuya gitmek belirli bir planlama, zaman ve maddi açıdan sermaye gerektirir. Online terapide böyle bir durum söz konusu değildir. Seans için bir gün ve saat aralığı belirlemek yeterlidir.
• Yüz yüze gerçekleşen seansların düzeni bazı durumlarda sekteye uğrayabilir. Danışanın veya terapistin taşınması, iş toplantısı, seyahat gibi. Online terapide süreci böyle durumlardan etkilenmez.
• Herhangi bir durumdan dolayı evden ayrılmakta ya da dışarıya çıkmakta zorlanan bireyler için online psikoterapi daha uygun bir seçenektir. Yaşlılık, fiziksel engel, yoğun kaygı, agorafobi, ağır depresif durumlar ya da evde bakım vermek durumunda olan bireyler için bu hizmet daha ulaşılabilirdir.
•  Psikoterapiye gittiğini gizli tutmak isteyen ya da hastane, danışmanlık merkezi gibi yerlerde görülmekten rahatsız olan bireyler için daha tercih edilebilir bir seçenek olacaktır.

 
Online Terapinin Dezavantajları

• Dijital platformda gerçekleştirilmesi sürecin teknik aksaklıklardan etkilenmesine sebep olabilir. Elektrik kesintisi, düşük internet kalitesi, donma, ses kesintisi gibi. Seans öncesinde bu tür aksaklıklar için önlem almayı gerektirebilir.
• Seansın başka birileri tarafından bölünmesi online terapide karşılaşılan durumlar arasındadır.  Güven ve mahremiyet danışanların kendini açması ve kendi sürecine adapte olması açısından önemli unsurlardır. Danışanın konuşulanın duyulmaması ve başka bireylerce bölünmemesi için kendine kişisel bir alan yaratabiliyor olması önemlidir. Tabi ki seansın gerçekleşeceği ortam nispeten diğer sesler, konuşmalardan arınmış olması dikkatin dağılmaması adına önemlidir. Bu imkânı olmayan, kalabalık bir ortamda yaşayan bireyler için online terapi uygun bir seçenek olmayacaktır.
• Psikoterapi, her şeyden önce danışan ile terapist arasında güvene dayalı bir ilişkidir. Online terapinin sanal bir ortamda gerçekleşiyor ve terapisti ile bu sınırlar dahilinde etkileşime girmesi bu bağın oluşumunu uzatabilir.
• Online terapinin gerçekleşeceği ortamın aydınlık, görüntünün net olması önemlidir. Online terapini sınırlı bir görüntü alanına sahip olması, bazı durumlarda beden dili, jest ve mimik okumayı güçleştirme gibi ilişki ve etkileşim üzerinde önemli unsurları kısıtlayabilir.

 
Online Terapide Nelere Dikkat Edilmelidir?
 
Psikoterapi ister online ister yüz yüze ne şekilde gerçekleşiyor olursa olsun hem danışanın hem de terapistin dikkat etmesi gereken noktaları vardır.

• Terapistinizi iyi araştırın. Bu nokta da terapistin yetkinliğini anlamak için, aldığı eğitimler, mezun olduğu okulları araştırabilirsiniz. Terapistinizin klinik psikolog veya psikiyatrist olması gerektiği unutulmamalıdır.
• Terapistiniz seans öncesinde, terapinin hangi platformda ve nasıl gerçekleşeceği, gerekirse de bu platformun kullanımı hakkında, seanslarda nelere dikkat etmeniz gerektiği ile ilgili bilgilendirilmiş olmanız gerekir.
• Güven ve mahremiyet için gizlilik her iki terapi şeklinde de önemlidir. Dolayısıyla görüşmenin bölünmediği, terapist ve danışan dışında kimsenin, dahil olmadığı bir ortam sağlanması, danışan ya da terapistin bilgisi dahilinde hiçbir şekilde kayıt alınmaması, her iki tarafında sorumlu olduğu bir unsurdur.
• Görüşme de görüntünün net, gürültüden arınmış bir ortamda olmalıdır. Diyalog kadar jest, mimik gibi unsurlarda terapi sürecinde önemlidir.
• Online terapi ulaşılabilirlik açısından her ne kadar konfor sağlasa da seanslara vaktinde katılım sağlamak sürecin verimli geçmesi için önemlidir.
• Online terapide olası karşılaşabileceğiniz aksaklıklar ve çözüm önerileri açısından bilgilendirilmiş ve hazırlıklı olunması gerekebilir. (İnternet, elektrik kesintisi, şarj durumu, seans için kişisel alan yaratmak, seansa geç kalma ya da erteleme durumları gibi)
• Yüz yüze terapide olduğu gibi online terapide de başka bir etkinlikle uğraşılması, yemek yemek, sigara, alkol v.b. eylemlerde bulunulmamalıdır.
• Bazı durumlarda yüz yüze terapi çok daha uygundur. (Psikiyatrist ya da hastane müdahalesi gereken durumlar, intihal gündemi ya da riski, hastane yatışı gereken rahatsızlıklar gibi)

Online Terapi Kimler için Uygundur?

• Evden ayrılmanıza engel olan bazı durumlarda online terapi daha iyi bir seçenek olabilir. (Evde bakım verilen bireylerin ya da çocuğun olması, fiziksel engellilik, yaşlılık, yoğun kaygı gibi)
• Yaşadığınız yerde uygun terapiste ulaşamıyorsanız online terapiyi tercih edebilirsiniz. (Yaşanılan şehirde olmaması, yurt dışında yaşamak gibi)
• Terapistiniz ile aranızda fiziksel olarak fazla mesafe var, zaman ayırmakta sıkıntı yaşıyor veya sık sık seyahat ediyorsanız online terapi daha iyi bir seçenek olabilir.

 
Online Terapi İşe Yarar mı?

Online terapinin etkinliğine dair çalışmalar son yıllarda daha fazla hız kazanmıştır. Özellikle Covid-19 Pandemisi gibi mecburi bir şekilde dış dünyayla etkileşimimizi online bir ortamda gerçekleştirdiğimiz dönemden sonra çalışmalar, birçok ruhsal hastalıklar üzerinde etkin olduğunu, yüz yüze psikoterapi ile kıyaslandığında başarı oranlarının benzer düzeyde olduğuna işaret etmektedir.
Online terapinin işe yarayıp yaramadığı sorusunun cevabı danışanların tercih ettiği şekilde gerçekleşen terapi elbette ki bireyler için daha rahat olacaktır. Bu nokta da bireysel tercihler önemli bir etkendir.
 
"Site içerisinde yer alan içerikler, farkındalık oluşturmak amacıyla paylaşılmaktadır. Tıbbi ya da psikiyatrik tanı koyma amacı taşımamaktadır. Bu yazılar üzerinden herhangi bir hastalık tanısı konulması mümkün değildir. Hastalık tanıları yalnızca uzman psikiyatristler tarafından koyulabilir.”
 
Kaynakça
Amichai-Hamburger, Y., Klomek, A. B., Friedman, D., Zuckerman, O., & Shani-Sherman, T. (2014). The future of online therapy. Computers in Human Behavior, 41, 288-294.
Baker, K. D., & Ray, M. (2011). Online counseling: The good, the bad, and the possibilities. Counselling Psychology Quarterly, 24(4), 341-346.
Hanley, T. (2021). Researching online counselling and psychotherapy: The past, the present and the future. Counselling and Psychotherapy Research, 21(3), 493-497.
McDonald, A., Eccles, J. A., Fallahkhair, S., & Critchley, H. D. (2020). Online psychotherapy: trailblazing digital healthcare. BJPsych bulletin, 44(2), 60-66.
Remziye, N. A. S. V. Ü., & DOĞAN, K. İ. A. (2022). Günümüz ve Gelecekteki Teknolojinin Psikoterapi Uygulamalarına Etkisi ve Etik Tartışmalar. Sciences (JOSHAS JOURNAL), 8(59).
Shou, S., Xiu, S., Li, Y., Zhang, N., Yu, J., Ding, J., & Wang, J. (2022). Efficacy of Online Intervention for ADHD: A Meta-Analysis and Systematic Review. Frontiers in Psychology, 13. https://doi.org/10.3389/fpsyg.2022.854810
Yorulmaz, O., Derin, S., Göcek Yorulmaz, E., Gültekin, G. ve Baş, S. (2020). Çevrimiçi psikolojik müdahale ve uygulamalar için telepsikoloji kılavuzu. Türk Psikologlar Derneği Yayınları